च्यामुसीबाट लोपेई यात्रा: मैले जे अनुभूति गरेँ

च्यामुसीबाट लोपेई यात्रा: मैले जे अनुभूति गरेँ

जुलाईको ९ तिर मलाई म्यासेज आउँछ एकैपटक मात्र भेटेको एक चाइनिज मित्रको। ‘दीपु, हामी म जन्मेको घर जाँदैछौ। यदी तिम्रो परीक्षा सकिएको भए जाने हो त? हामी त्यहाँ माछा पनि मार्नेछौ!’ यो म्यासेज पढ्ने बित्तिकै उत्साह छायो अनि मैले सोधेँ, ‘यदी म तपाईंहरुसँगै गएँ भने तपाईंहरुलाई कुनै कठिनाई त हुन्न नि?’ त्यस्तो केही हुन्न भन्ने उताबाट प्रतियुत्तर आएसी म खुशी भएँ।

यिनीसँग् मेरो पैलो गफ वीच्याटमा रिक्वेस्ट आएसँगै भएको थियो। मलाई डाइरेक्ट म्यासेज आउँदा मैले कसरी चिन्नुभयो त मलाई भन्ने प्रश्न राखेँ अनि मलाई सारा कुरा बताएसी भेट्न राजी भएँ। भेटमा मलाई म बस्ने ठाउँमा नै लिन आइपुगे। अनि धेरै कुराहरु मैले जानेको चाइनिजमा कुरा गर्‍यौं। उसैपनी अङ्ग्रेजी जानेका, पढेका चाइनिज भेट्टाउनु भनेको ढुङ्गा खोज्दा देउता मिले सरह नै हो। चाइनिजमा आफ्ना कुरा राख्न उति समस्या पनि रहेन। तर यता तोङ्पेई (उत्तरपूर्वी चीनको चाइनिज एसेन्ट अरु भन्दा फरक र पृथक मानिन्छ। ..ङ्यार्--याँर् यस्तै मिसिएको चाइनिज) बुझ्न अलिक कठिन हुन्छ। फेरि भाषा भन्ने कुरो १ वर्ष पढेर मात्रै जानिने कुरो पनि त होइन नि, यसमा वर्षौंको साधना अनि अभ्यास चाहिरहन्छ नै। भाषा भन्ने कुरो ५ वर्षमा अलि बानी पर्छ, १० वर्षमा घुलमिल होइन्छ् र एउटा जीवन नै पुग्दैन रे भनेको पढेको थेँ कतै। खैर जे होस्, यिनीसँग राजनीति, चीनको विकास, नेपालीका कुरो, मेरो यात्रा, चीनमा मेरो लक्ष्य लगायत धेरै कुराहरुमा हल्का हल्का विचार राखेँ। बेला बेलामा ९ महिनामा यस्तो राम्रो चाइनिज भनेर मलाई मख्ख पार्थे।

दोस्रो भेटमा भएको संवादले यात्राको बाटो तय गर्‍यो। १२ जुलाईमा लोपेई यात्राको लागि च्यामुसीबाट यात्राका लागि निस्कियौँ। मैले पदयात्रामा बोकिने झोलाभरी आफूलाई चाहिने सामानहरुको बन्दोबस्त मिलाइसकेको थिएँ। त्यसअघि बिहान एक कास्मिरी दिदीको नोटरीको काम सकिदिनुथ्यो। बाटोमा आउँदै गर्दा मनप्रीत दिदीको पनि फोन आएकोथ्यो। वहाँहरुलाई ट्रेन स्टेसनसम्म छाड्न जान समय नमिल्ने भएपछी मैले च्यामुसी छाड्नु अघि उहाँहरुलाई भेट्नु थियो। भेट्न जाँदा मनप्रीत दिदी र जोन्सी दिदी ले मेरा लागि सर्ट र बुद्धिस्ट कलरको टीसर्ट किन्दिनुभएको रहेछ। म यति दोधारमा परेँ कि, लिउँ या नलिउँ। नलिउँ किनेर ल्याइदिसक्नुभएको छ, लिउँ सकि'राछुइन। यसरी उपहार दिने काम चाहिँ मलाई राम्रो लाग्दैन, यो पटकलाई ठिक छ, अर्को पटकलाई हुन्न है भने! अनि टिसर्टको रङ्ग मलाई मनपर्ने कसरी छान्नुभयो त भनेको, भाइ हो नि, भाईलाई के मनपर्छ दिदीलाई थाहा हुन्न र? भन्नुभयो। साँच्चै कस्तो गहिरो शब्द छ है। मैले स्विकार गरेँ। जानेबेलामा च्यामुसी बसाईमा के गर्ने के नगर्ने भनेर मलाई भन्नुभयो, मैले सुनेर आफ्ना कुरा भनेँ। अनि निस्किँदा म अलि बोल्न सक्ने भइन। च्यामुसीको मौसम जस्तै म एकैछिनमा बद्लिएँ, मनका बादलहरुले मस्तिष्कमा हान्ने छाँट पाएसी म निस्किएँ। भर्याङ्ग र बाटाभरी कुरा खेले।  केही मानिससँगको सम्बन्ध यस्तो गहिरो बसिदिन्छ उनीहरु टाढा जान लागेको अनुभूती भएसी मन उसै भावुक बन्छ नै। यो छोटो समयमा पनि केही मानिसहरू मनमस्तिष्कमा गहिरो छाप छाडिदिन्छन्। आखिर मान्छेको मन न मिलनमा खुशी हुन्छ अनि जस्तोसुकै विछोड्मा निराश हुन्छ।

अनि २ बजे आसपास मलाई ती चाइनिज साथी लिन आइपुगे। उनी आफ्ना परिवारसँगै आइपुगेका रहेछन्। अनि च्यमुसीलाई केही दिनका लागी बिदाई मागेर यात्राको लागि निस्किएँ। यात्राको दौरान मलाई तराई यात्रा गरेजस्तै अनुभूति भयो। सम्म ठाउँ, जमिन र आकाश जोडिएको क्षितिज पर परसम्म। सडकका दायाँबायाँ देखि बीचमा रूख रोपिएका। झन्डै २०० किमी यात्रा रूखहरु नभएको ठाउँ देखिन मैले। पोपलर जातिका रूख ज्यादा। सडक फराकिला, चिल्ला, मानिसहरु आआफ्ना काम गरिरहेका नै, व्यस्त ! दृश्यहरु हेर्न लायकको थियो। हामीसँग प्रकृति देखि हर कुराले यो देशका भन्दा भाग्यमानी बनाएको नै छ तर हामीले बेवस्ता धेरै गर्‍यौं। छ महिना चिसोले कठ्याङ्रीने ठाँउमा हर कुरा सम्भव बनाएका छन् चाइनिजहरुले। हामीलाई त्यो कठिनाई छैन, तर पनि यताको यो दृश्यबाट उता च्याउँदा मन कुटुक्क खान्छ। प्रस्ट दृष्टिकोणले अघि बढे नेपाललाई विकासको गति समात्न गार्हो छैन। विकास अरु देशको मोडल होइन माटो सुहाउँदो नै हुनुपर्छ तर त्यो दीर्घकालीन पनि हुनुपर्छ। मुख्य कुरो खाली जमीन आँखाले कतै देखेन, कि मकैबारी, कि धान खेत, कि तरकारी कि रूख। बिरुवा भएका ठाउँमा झार फाँड्न मानिसहरु लागिरहेका देखिन्थे, हाम्रोमा बिरुवा रोपेसी वृक्षारोपण कार्य सकियो, त्यसपछि ती बिरुवा 'अनाथ' भैजान्छन्। चीनले रूखहरुको व्यापक स्याहार गरेको छ, रूख बिनाको चाइना कल्पना सायदै होला। त्यसैले यता स्याटेलाइटले पनि चीनका धेरै भागलाई हरियो देखाएको कुरो मेरो साथीले सुनाएको सम्झन्छु।

अनि त्यो रात चाइनिज साथीले हाम्रो प्लस् टू सरह पढेको सानो शहर पुगियो। हामीलाई वहाँको भाइको परिवारले हार्दिकताको साथ स्वागत गर्नुभयो। अनि खाना खाएर हामी पार्क घुम्न निस्कियौँ। खाना रातमा अलि चाँडै खाएर पार्क निस्किछन् धेरै चाइनिजहरु। पार्कमा साँझ हर उमेरका मानिसहरु भेट्न सकिन्छ। कोहि नाचिरहेका, कोहि डुलिरहेका, कोहि कसरत गर्दै, चाइनिजहरु स्वास्थ्यप्रति अपनाएको सजगता प्रस्ट देख्न सकिन्थ्यो। केटाकेटीहरु सबैभन्दा बढी पानीको फोहोरा छेव उभिएका थिए, पानी माथी पुग्दा खुशीले चिच्याउँथे, अनि मैले ती चाइनिज मित्रका श्रीमतीलाई भने, संसारभरका केटाकेटीहरु उस्तै छन्, यिनीहरु पानी खेल्न रुचाउँछन्, माटो खेल्न रुचाउँछन्। यसरी त्यो लोपेई शहरलाई एक फन्को पनि लगाइयो।

भोलिपल्ट जुलाई १३ चीन आइपुगेको १० औँ महिना पनि पूरा भएछ। बिहानको खाना खाएर हामी हेइलोङ्चियाङमा माछा मार्न लाग्यौं। दिन उदास उदास'थ्यो। अनि हामी चीन र र रसियालाई छुट्याउने त्यो नदीमा पुग्यौं। निक्कै शितल र शान्त अनुभूति भयो। माछा मार्न तयारी हुँदै थ्यो। अनि एक पूलिस आएर यो ब्रीडिङको समय हो, बल्छी खेल्नु तर अरु नगर्नु भने, त्यसै अनुसार हामीले मान्यौँ। मैले निक्कै बेर टोलाएर त्यो नदी पारीको डाँडाहरुलाई हेरिरहे। भुँडीफोर, बकुल्ला लाई धेरै पछि देखे। पानीमा पौडिए, किनारको पानी तातो थियो, मुतको न्यानो नै भए पनि आनन्द लिन चुकिन। धेरै बेर त्यसरी बसिरहें। डाँडाहरुलाई एक टक हेरिरहेँ। हातमा फगेटो, असला समाउँदा आएको गन्ध उस्तै पाएँ। मन मनै सोचे धन्न यिनीहरुका लागी मान्छेले सिमाना कोरिदिएनन्, नत्र चराहरुको, माछाहरुको पनि राष्ट्रियता हुन्थ्यो अनि मान्छेहरु जस्तै अशान्त भएर बाँच्थे होलान् है। (?) मलाई पनि यी मान्छेहरूको कर्म, जीवनयापन सधैं उस्तै लाग्यो। म उनीहरु भन्दा फरक र उनीहरु म  भन्दा फरक भन्ने नै आएन। मैले साँझ खाना खाँदा पनि यहि भने, `वोमन त युयान् पु थोङ् त तानश्री वोमन सिन्ली त क्वानसी श्री यी याङ् त´ हामीले बोल्ने भाषा फरक देखिए पनि हाम्रो भावनात्मक सम्बन्ध उस्तै छ। हुन त म उ भन्दा फरक, म उ भन्दा राम्रो भन्ने कुरोले नै संसार सधैं अस्तव्यस्त भएको देखिन्छ। आफ्नो राम्रो भन्न अरुको नराम्रो हुनुपर्छ भन्ने सोच यहाँ अलिकति गलत देखिन्छ। सायद यहि सबै उस्तै छन् भन्ने मनमा आएछ क्यार, म त्यो रात पाहुन बन्दा उनीहरुलाई के अनुभूति भयो होला भनेर मनोकल्पना गर्दै थिएँ। अनि उनीहरु पनि सुत्नलाई कस्तो छ, कता सुत्छौ, चिसो होला कि यस्तै प्रश्न जुन प्रश्न हामी उता सोध्छौँ त्यस्तै, मात्रै माध्यम फरक, म भावमा उस्तै देख्थेँ!

मेरा चाइनिज मित्रले यसअघि पनि केही नेपाली भेटेका रहेछन्, उनीहरु ३ वर्ष चीनमा पढेर पनि बडै राम्रो बोल्दैनन् भन्ने प्रश्नमा मैले यो सबै आआफ्नो सपना, अन्तरात्माबाट आउने प्रबल इच्छामा निर्भर हुने कुरो हो भनेसी उनी मान्न तयार भए। उनी र उनका श्रीमतीले पनि यात्रामा प्रशंसा गरिरहे। कति कुराहरु भन्न मन हुँदाहुँदै सकिन्न पनि। फेरि यी चाइनिज मित्रका कलेज पढ्दा ताका साथीहरु पनि बोलाएका रहेछन्। पैलो भेट्मा उनीहरुसँग मेरो परिचय गराउँदा, ‘ ऊ हाम्रो साथी दीपु, नेपालबाट आएको। अनि चाइनिज पढेको १ वर्ष पनि भएको छैन, बुझ्न कठिन छैन..’सिक्नु धेरै छ ऐलेलाई ठिकै छ भन्छु। अनि उनीहरुले अङ्ग्रेजी पढेका रहेछन्। मैले पनि विभिन्न कुरा गरेँ। उनीहरु साँच्चै खुशी भए। नेपालमा  हजुरबा, बा, काकाहरुसँगै रक्सी पिएको बेला फुरेको अङ्ग्रेजी जस्तै यता मैले त्यही भोगेँ। उनीहरु अङ्ग्रेजी बोल्थे, म मिलाइदिन्थे। उनीहरुमा रहेको अङ्ग्रेजी मोहलाई म भाषा जान्नु राम्रो कुरो हो, भाषा जाने संसार नै घर जस्तै लाग्छ भन्दा हो त्यो त भनेर लोली मिलाउथें।

जङ्गबहादुर बेलायत जाँदा त्यहाँको बच्चाबच्चीले अङ्ग्रेजी बोल्न जानेको देखेर दङ्ग परेजस्तै म पनि यस्तै धेरैपटक दङ्ग परेको छु, रहस्यचकित भएको छ। यी केटाकेटीहरु भन्दा त मैले केही गार्‍हा शब्दहरु जानेको हुँला है भनेजस्तै नि लाग्छ। ती केटाकेटीले बोल्ने चाइनिज त सुनिरहुँ लाग्छ, सार्है मजाले बोल्छन्, अनि मनमा एउटै प्रश्न आउँछ म नि यसैगरी बोल्ने कैले हुन्छु होला है? जङ्गबहादुरको जस्तै विचार अरुमा आयो कि आएन थाहा भएन तर मलाई त पटक पटक झस्काएको छ।

पैलो पल्ट मैले म पढ्ने शहर च्यामुसीलाई पनि सम्झिएँ, आफू बसेको ठाउँको पनि यसरी माया लाग्दो रहेछ। म बिरानो अर्को ठाउँबाट आफू बस्ने ठाउँ जस्तै भए पनि माया र मोह बढ्दो रहेछ भन्ने अनुभूति बटुलेँ। च्यामुसी छँदा घरलाई सम्झिन्छु, लोपेई आइपुग्दा च्यामुसीलाइ सम्झिएँ, यस्तो पनि हुँदो रहेछ, मूल त च्यामुसी मेरो दोस्रो घर नै हो, छिमेकि साट्न सकिन्न भने जस्तै मैले मेरो जिन्दगीमा बदल्न नसक्ने अर्को सत्य!

मैले अन्तिममा केही शब्दहरु लेखेर धन्यवाद व्यक्त गरेँ,‘您好！ 我非常感谢你们的关系！我没想到您们会给我那样美丽的回忆！我忘不了！如果你觉得我会帮助您们，可以告诉我！在萝北，我得到家人！我们不是不同，一定是一样的！我的中文是不太好，但是我一直在学习如何做到最好！您妻子的英语也好，有一天她一定会成功！您的还也很聪明！我见过跟您是一个最好的缘分！谢谢 !’मलाई दिएको त्यो सद्भावलाई मैले शब्दमा व्याख्या गर्न त सक्दिन। तर आफूले जानेको दुई शब्दलाई उनीहरुले बोल्ने भाषामा भन्न त सक्छु नि। अनि मैले उनी र उनको परिवारले देखाएको सद्भाव प्रति कृतज्ञ हुँदै म बाट हुन सक्ने कुनै सहयोग छ भने भन्न नलजाउनु, यो भेट भाग्यले जुराएको एउटा सुन्दर भेट हो, सदा बाँचिरहनुपर्छ भनेँ। राम्रा मान्छेहरुले सधैं घेरिरहन पाएको छु, यो सुन्दर समयको लागि सबैप्रति आभर रहेँ। अनि उनीले म्यासेज फर्काएछन्, हामी साथी हौँ, भविस्य लामो छ, सबै शुभ रहोस्! ‘谢谢您！照片很美，同样您也给我们带来了有意义的时光！我们是朋友，来日方长，一切好运！’

आशा छ आउने दिनहरु अझै शुभ हुनेछन्। उनीहरूले ममाथी गरेको भरोसा सधैं पक्का हुनेछ। चीन यात्रा मेरो चिकित्सा अध्ययन यात्रा मात्र नभई जीवन बुझाइ र यो विश्व चिनाईको एउटा अनुपम यात्रा पनि हुनेछ भन्ने आशा छ।

दीपकिरण खड्का