मैना चरी र नियति

मैना चरी र नियति ! केही बेरको अध्ययनपछी मैले नेपाली पुराना गीत ल्यापटपमा बजाएर छाडेको थिएँ। चेख दाईसंग । “बुझ्नेलाई इशारा काफी, नबुझ्नेलाई पीरती भारी छ” भन्ने गीत बजाएर निस्केको थिएँ। फर्किंदा “मैना ए मैना तेरो कोई पनि आफ़्नो छैन…।” भन्ने गीत बजीराखेको रैछ। मेरो साथी राजा त्यो गीत सुन्दै, सोचिरा रैछ। “दीप थाहा छ, मैना बारे मसंग कथा छ। त्यो कथाले मैले लेखेर फोटो सहित पठाएँ। २१ औ स्थानमा पर्यो।” मैले उसलाई रोक्दै, “पख ! मैना बारे अर्कों गीत छ।” भन्दै ख़ेमराज गुरुंगको गीत बजाईदिएँ, “कालेबुङको मैनाचरी, ए कालेबुङको मैना चरी, ए टिष्टा खोला झर्यो होई” ! अनि यति सुनिसकेपछी उसले त्यो मैनाको कथा सुनायो। “घर छेऊ उइले हजुरबाले रोपको नरीवलको बोट छ। ऐले अग्लो भैसक्यो। त्यो रूखमा पैले देखी नै मैना चरी बस्थ्यो। मैले जन्मदेखी नै देखेको। कती पुस्ता आयो/गयो थाहा छैन। तर यो पाली घर फर्केदेखी मैले अझ धेरै याद गरें। छतमा पढ्न जाँदा प्राय याद गर्थे।” म सुनिरहें। बीचमा लुफ़े दाईको सम्म पानी लिन गएँ। लकडाउनले पानी महँगीएको छ, अनि अभाव पनि छ। मेसोमा लुफ़ेदाईलाई धन्यवाद दिएँ र दयापनलाई, जर्ज अर्वेलको कथासंग साइनो गाँसेर केही भने। र उनले पनि, “नो प्रोब्लम दीपु, एनीटाइम !” भनें। फर्केर आएँ अनि राजाले फेरी सुरू गर्यो, “मैना चरीलाई प्राय हेरी त रहन्थे नै तर त्यो दुई साल मैले नियालेको घटनाले बडो अचम्ममा पारीरह्यो। कैले हावा र हुरीले गुँड उड़ाएको हुन्थ्यो, कैले अण्डा तल झरेर फुटेको हुन्थ्यो। यतिमै त्यो मैनाले क़तै गएन। बारू त्यो दुःख र विपत्तिलाई उसले सामना गरिरह्यो। त्यो शोकलाई शक्तिमा बदलिरह्यो। आफूले खोजेको वा आफ़्नो आवश्यकता पूरा नभएसम्म तीता असफलताहरुलाई आफ़्नो मानेर निरन्तर लागीरहनपर्ने रहेछ।” उसले यति भनिसकेपछी थप्यो, “तिमीले पनि आफ्ना सपनाहरुको लागी यसैगरी निरन्तर लागीरहनपर्छ दीप, तिम्रो पनि समय आऊँछ।” उसले यति भन्नु अघि नै त्यो मैना चराको नियति देखेर घोत्लिँन थालीसकेथे। “शोक र विपत्तिले त उसलाई पनी छोयो होला, तर नियतिको खेलको अगाड़ी उसको के लाग्यो र? मूल उसले कर्म छाडेन। क्या ज्याद्रो मैना हगी? ओहो…!” अनि राजाले फेरी एकपटक आफूले अंग्रेजीमा लेखेको कुरो पढेर मलाई सुनायो, “ऐले त यो प्राकृतिक विपत्ति लेखेको पनि, पढ़्दा तिमीलाई पो सम्झिएँ।” र यो मध्यरात, नेपाली च्याको साथ अनि घरको यादको कम्बोलाई एक सम्झना बनाइयो ! “कुनै दशैंमा निधार खाली हुन्छ, कुनै दशैंमा मन !” यो लेख्नु अघि यो मोमेन्टसमा सज़िन तयार भएर बसेको रैच, म शब्द प्राण नभरूँ पो कसरी?